Atmosferin %78’ini oluşturan azot gazı; renksiz, kokusuz, tatsız ve havadan daha hafif olma özelliğine sahiptir. N2 sembolü ile gösterilen azotun diğer adı da nitrojendir.
Azot gazının moleküler ağırlığı, 28 gr/mol’dür. Yani 1 mol azot gazı 28 gr ağırlığındadır. Azot gazının
-186 0C’deki sıvı haldeki yoğunluğu 0,808 kg/dm3 iken, 15 0C’deki gaz haldeki yoğunluğu 1,170 kg/m3‘tür.
Sıvı (likit) haldeki azot, kriyojenik tanklar içerisinde depolanarak kullanılmaktadır. Bu tankların ihtiyaca göre küçük ya da büyük olmak üzere farklı hacimleri bulunmaktadır. Gaz halinde bulunan azot ise, dikişsiz çelik çekme tüpler içerisinde sıkıştırılmış olarak kullanılmaktadır.
Azot gazı tüpünün rengi Yeşil (RAL 6029) olmak zorundadır. RAL 6029 kodu, yeşil rengi temsil etmektedir. RAL, boya endüstrisinde kullanılan boyalar için yapılmış olan renk kodu sistemidir. RAL boyaların endüstride tercih edilmesinin sebeplerinden biri, korozyona karşı olan dayanıklılıklarıdır.
Azot Gazının ve Likit Azotun Kullanım Alanları
Azot, hem sıvı hem de gaz hali ile bulunduğu için çeşitli kullanım alanları bulunmaktadır. Özellikle de inert bir gaz olması özelliği ile, yani diğer gazlar ile reaksiyonlara girmemesi yönü ile, kullanım alanı artmıştır. Örneğin; gıda sektöründe yiyeceklerin uzun süre bozulmadan depolanması ve muhafazası için, gıda ambalajlarının içerisinde modifiye atmosfer oluşturabilmek için gıda gazı olarak kullanılmaktadır.
Bunun yanı sıra boya, kimya ve tekstil sanayisinde, cam ve çelik üretiminde de sıklıkla kullanılmaktadır. Ayrıca laboratuvar cihazlarında yapılan çalışmalarda sürükleyici gaz olarak, tepkimeye girmemesi özelliği ile azot gazı tercih edilmektedir. Tüm bunların yanı sıra amonyak üretiminde de önemli bir yeri olan azot, gübre ya da patlayıcı maddelerin üretiminde kullanılmaktadır. Füzelerde oksitleyici olarak kullanılan nitrik asit üretiminde de azot gazı kullanılmaktadır.
Likit azot, maden ocaklarında oluşan yangınların söndürülmesinde kullanılmaktadır. Reaksiyona girmemesi ve son derece soğuk olması özelliği ile (-186 OC), yangınların söndürülmesinde oldukça etkilidir.
Azot Gazı ve Likit Azot tehlikeli midir?
Azot gazı zehirli ve yanıcı bir gaz değildir, fakat bu gaz ile çalışmadan önce mutlaka malzeme güvenlik formu (MSDS) okunmalı ve bilinçli olunmalıdır. Uzun süre solunduğunda boğucu etkisi olduğundan tehlikeli olabilmektedir.
Ayrıca azot gazına uzun süre maruz kalındığında mide bulantısı, nefes almada zorluk, kusma ve hızlı yorulma gibi yan etkiler de görülmektedir. Bu nedenle çalışmalar sırasında azot gazı kullanılıyorsa, herhangi riskli bir durum oluştuğunda yapılması gereken ilk yardım ve acil durum aşamaları önceden bilinmelidir. Ayrıca azot gazı ile çalışılan sistemlerde herhangi bir kaçak olmamasına da dikkat edilmeli ve bilinçsiz bir şekilde bu gazın solunmasına engel olunmalıdır.
Likit azot, çıplak deriye temas halinde soğuk yanıklarına neden olacağı için uygun kişisel koruyucu malzemeler (örneğin soğuğa karşı dayanıklı eldivenler) ile çalışılması da oldukça önemlidir.